Ook de MBT is gebaseerd op de hechtingstheorie van Bowlby. Alhoewel MBT enerzijds vooral wordt gebruikt als intensieve behandeling voor de zwaarste categorie van patiënten met vaak meerdere persoonlijkheidsstoornissen (zogenaamde zwaarste as-II problematiek), is MBT in elke therapie van meerwaarde. Het uitgangspunt is dat het vooral een doorlopende oefening voor zowel de cliënt als de therapeut is, waarbij de centrale vraag voor beiden is, of er nog sprake is van spontaan en oorspronkelijke denken over zichzelf en de ander in het moment is (het ligt in eerste instantie bij de therapeut om dit voor beiden proberen in te schatten). Bovenstaande is (slechts) een definitie van mentaliseren. Een simpelere versie is dat mentaliseren het spontaan vinden van woorden voor gevoelens en standpunten is. Voorbeelden van wat mentaliseren in ieder geval niet is, is als iemand in een oud en al bedacht (en vaak herhaald) verhaal over zichzelf of de ander vervalt of in oordelen over de ander gebaseerd op buitenkant en gedrag (aannames met gebrek aan inleving). De therapeut kan merken niet meer te mentaliseren doordat hij zich als expert opstelt en vertelt wat de ander (ook) moet gaan denken en hiermee een bandje begint af te draaien (los van of de inhoud nuttig is). Overigens is dit opmerken juist weer een teken dat het contact en bewustzijn terug is en het mentaliseren is hersteld. Binnen de MBT wordt psycho-educatie vanuit dit procesdoel dan ook als onwenselijk gezien. Het uiteindelijke doel is dat iemand zichzelf traint in het (tegelijkertijd) kunnen denken over zichzelf als de ander op een niet veroordelende manier. Dit leidt tot meer rekenschap met zichzelf en de klachten en grotere empathie.
MBT: de middenweg
Daarnaast is binnen de MBT het vinden van een middenweg en balans van belang. Bijvoorbeeld een balans tussen jezelf en de ander, tussen binnen en buitenkant en tussen heden, verleden en toekomst. Dit klinkt misschien wat vaag, maar de MBT helpt je bepaalde mentale vaardigheden te ontwikkelen of versterken, waardoor je bepaalde veranderingen tot stand leert brengen en ook beter (negatieve) emoties leert hanteren.
MBT binnen de basis GGZ
Binnen de Basis GGZ is geen plek voor langdurige behandelingen voor persoonlijkheidsstoornissen. Ook is psycho-educatie bij specifieke klachten en diagnoses (zogenaamde as-I beelden) juist van groot belang. Toch gebruik ik de principes van MBT zowel voor mijzelf als voor mijn cliënt, juist als het van belang is dat iemand de tijd neemt voor zichzelf en zijn of haar gevoel, om hiermee echt contact te maken. Hiermee voorkom je dat communicatie ‘praten over’ of routinematig wordt, maar dat er een echte ‘in het moment’/ervaringskant aan de sessie zit, waardoor de sessie altijd effectiever zal zijn. De procesgerichte therapie van MBT helpt mij hierbij.
